Oruçluyken brutun spreyi kullanmak orucu bozmaz. Burun spreyi genellikle yeme-içme anlamına gelmediği için orucu bozmaz. İçeriğinde gıda niteliğinde bir madde yoktur ve alınış şekli de beslenme amacı taşımaz.
BURUN SPREYİ ORUCU BOZAR MI? Dinî kaynaklarda, burundan verilen ilaçların çok az bir miktarının mideye ulaşma ihtimali olsa dahi bunun ihmal edilebilecek düzeyde kabul edildiği belirtilir. Bu görüş, abdest sırasında ağızda kalan suyun yutulmaması durumunda orucun bozulmamasına benzer. Burun spreyi tedavi amaçlı uygulanır ve doyurucu hiçbir özelliği bulunmaz. Diyanet’in açıklamaları da burun yoluyla alınan ilacın orucu bozacak miktarda olmadığı yönündedir. Bu nedenle normal kullanımda burun spreyi sebebiyle oruç bozulmaz. Tedavi gerekçesiyle kullanılması caiz görülür ve oruca engel sayılmaz. AĞIZ VE BURUN SPREYİ ORUCU BOZAR MI? Ağız ve burun spreyi aynı kategoride değerlendirilmez çünkü ağızdan alınan sprey mideye daha kolay ulaşabilir. Ağız spreyinin içeriği boğaza ve oradan mideye akarsa orucun bozulduğu kabul edilir. Bu nedenle ağız spreyini sıktıktan sonra genizde kalan sıvıyı yutmamaya özen gösterilmesi önerilir. Burun spreyi ise gıda niteliği olmayan, burun içi mukozalarda emilen bir çözelti içerir. Çok küçük bir kısmı genize inip yutulsa bile orucu bozacak düzeyde kabul edilmez. Burun spreyi sadece tedavi sağlar, besleyici özelliği yoktur. Bu nedenle uzman görüşü, burun spreyinin orucu bozmadığı yönündedir. Diyanet de bu ayrıma vurgu yapar. ORUÇLUYKEN BURUN SPREYİ KULLANMAK ORUCU BOZAR MI? Oruçlu halde burun spreyi kullanmak genellikle orucu bozmaz. Burun yolu ile ilaç alımı beslenme olarak değerlendirilmez. Diyanet kaynaklarında, ilaçların gıda niteliğinde olmaması ve mideye ulaşan miktarın yok denecek kadar az olması sebebiyle orucu bozmadığı belirtilir. Kişinin niyeti tedavi amaçlıdır ve temel yasaklar olan yeme, içme veya cinsel ilişki kapsamına girmez. Burun spreyinden sonra genizde sıvı hissedilmesi halinde bunun tükürülmesi tavsiye edilir. Yine de her ihtimale karşı sıvının bilerek yutulmaması önerilir. Normal şartlarda spreyi kullanmakta bir sakınca görülmediği gibi, bu durum ibadetin sıhhatine olumsuz etki yapmaz.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın açıklamaları, burun spreyi kullanımının orucu bozmadığı yönündedir. Kurumun Din İşleri Yüksek Kurulu, buruna damlatılan veya sprey şeklinde uygulanan ilacın çok küçük miktarının mideye gitmesi halinde bile bunun orucu bozmayacak düzeyde kabul edildiğini söyler. Bu yaklaşım, abdest sırasında ağıza alınan suyun kalan parçacıklarının yutulması durumuyla benzer görülür. Diyanet’e göre gıda niteliği olmadığı için burun spreyi oruç yasakları kapsamında değerlendirilmez. Bu yüzden normal ve doğru kullanımda orucun bütünlüğü korunur. Diyanet, bu konuda fetvalarında net bir şekilde “oruç bozulmaz” hükmü vermiştir. BURUN SPREYİ KULLANIMI ORUCA ENGEL MİDİR? Burun spreyi kullanımı oruca engel bir durum teşkil etmez. Orucun temel yasakları arasında yeme, içme ve cinsel ilişki yer alır. Burun spreyi ise tedavi amaçlı bir ilaçtır ve doyurucu özelliği yoktur. Bu yüzden oruçlu bir kişinin spreyi kullanması, ibadetini geçersiz hale getirmez. Dini kaynaklarda, sağlığı korumak için ilaç kullanmanın oruçla çelişmeyeceği vurgulanır. Burun spreyiyle ilgili sorulara yanıt veren yetkililer, bunun oruç bütünlüğüne zarar vermeyeceğini ifade eder. Açlık ya da susuzluk duygusunu ortadan kaldıracak bir işlevi olmadığı gibi, kasıtlı beslenme amacını da içermez. Bu nedenle oruç görevi aksamadan sürdürülebilir. SAĞLIK İÇİN BURUN SPREYİ KULLANMAK ORUCU BOZAR MI? Sağlık için burun spreyi kullanmak orucu bozmaz. Tedavi amacıyla alınan ilaçlar, eğer vücuda besin değeri sunmuyorsa ve yutma eylemiyle kasten mideye ulaşmıyorsa oruç yasakları kapsamında görülmez. Burun spreyi kullanımında asıl amaç nefes yollarını açmak veya alerjik reaksiyonu hafifletmektir. Bu da bir beslenme ya da su içme eylemi olmadığı için orucu bozmaz. Diyanet’in fetvalarında, tedaviye yönelik işlemlerin oruçta bir ihlal sayılamayacağı açıkça belirtilir. Az da olsa genze inebilen ilaç kalıntısının oruca zarar vermeyecek düzeyde olduğu kabul edilir. Bu nedenle sağlık maksadıyla burun spreyi kullanmakta sakınca yoktur. HANGİ DURUMLARDA BURUN SPREYİ ORUCU BOZAR? Normal durumda burun spreyi orucu bozmaz. Ancak kasıtlı yutma veya spreyi amacından saptırma söz konusu olursa farklı bir durum ortaya çıkabilir. Örneğin, ilacı gıda gibi tüketmek niyetiyle kullanmak veya çok miktarda sıvıyı boğaza çekip beslenme amacı gütmek orucu bozabilir. Bu, olağan dışı bir kullanım şeklidir. Tedavi amacıyla burun spreyi uygularken ilacın büyük kısmı burun mukozasında emilir. Geriye kalan küçük miktar bile kasten yutulmadığı takdirde orucu geçersiz kılmaz. Diyanet, bu konuyu kasıt ve niyetle ilişkilendirdiği için doğru kullanımda orucun bozulması söz konusu değildir.
Burun spreyi orucun temeline herhangi bir zarar vermez. Sprey içeriği nefes yollarına etki eder ve mideye ulaşan kısmı ihmal edilecek kadar azdır. Yeme-içme fiilini andırmayan bu uygulama, orucun manevi boyutuna zarar vermez. Diyanet, burun ilaçlarının beslenme veya susuzluğu giderme gibi bir işlevi olmadığı için orucu sakatlamayacağını ifade eder. Bu nedenle oruç tutarken burun spreyi kullanan kişinin ibadeti geçerli sayılır. Rahatsızlığı olan kimseler ilacı kullanıp ibadete devam edebilir. Sağlık sorunu yaşayıp orucu sürdürme arzusunda olanlara bu imkân, dinen uygun görülür ve ibadetin bütünlüğü bozulmaz. ORUÇ TUTARKEN BURUN SPREYİ KULLANMAK CAİZ Mİ? Oruç tutarken burun spreyi kullanmak caiz kabul edilir. İslam hukukunda orucu bozan durumlar açıktır ve burundan uygulanan ilaçlar doğrudan beslenme amacı taşımadığı için bu kapsamda sayılmaz. Diyanet’in açıklamaları, tedaviye dönük olan ve mideye besin aktarmayan her yöntemin orucu bozmayacağı yönündedir. Burun spreyi de tam olarak bu tarife uyar. Uygulama sırasında ilacın bir kısmının genze gidip yutulma ihtimali çok düşüktür. Bu yüzden normal şartlar altında orucun geçerliliği devam eder. Ayrıca dini literatürde, kişinin sağlığını korumaya yönelik önlemlerin oruç ibadetiyle çelişmediği kabul edilir. BURUN SPREYİ ORUÇ KEFARETİ GEREKTİRİR Mİ? Burun spreyi kullanmak orucu bozmadığı için kefaret gerektirmez. Kefaret orucunu gerektiren durumlar, kasıtlı olarak yeme, içme veya cinsel ilişki gibi fiillerle orucun bilerek ihlâl edilmesinde ortaya çıkar. Burun spreyi ise tedavi amaçlı kullanıldığından beslenme sayılmaz. Diyanet, “Burun damlası ya da spreyi orucu bozmaz” ifadesini hatırlatarak böyle bir kullanım yüzünden kefaretin söz konusu olmayacağını belirtir. Kişi orucu bu şekilde bozduğunu sanıp tamamen yemeye içmeye devam etmezse, orucu bozan fiil gerçekleşmiş olmaz. Doğru bilgilenme ile burun spreyi sonrası oruca kaldığı yerden devam edilebilir ve kefaret gerekmez. ORUÇ VE BURUN SPREYİ KULLANIMI HAKKINDA DİYANET'İN GÖRÜŞÜ NEDİR? Diyanet İşleri Başkanlığı, oruç ve burun spreyi kullanımı hakkında açık bir görüş sunar ve bu işlemin orucu bozmayacağını belirtir. Burna verilen ilacın çok ufak bir miktarının mideye ulaşmasının bile orucu bozacak seviyede görülmediği vurgulanır. Diyanet’in fetvalarında, burun spreyi ya da damlasının yeme-içme hükmünde olmadığının altı çizilir. Bu nedenle oruçlunun tedavi amaçlı kullanımı dinen caiz sayılır. Konuyla ilgili resmi açıklamalarda, abdest alırken ağızda kalan suyun yutulmaması durumuyla benzer bir mantık yürütüldüğü anlatılır. Böylece oruçluyken burun spreyi kullanmakta sakınca olmadığı düşüncesi resmi mercilerce de desteklenmiş olur.
Oruçlu birinin burun spreyi kullanması dinen doğru ve sakıncasız kabul edilir. İbadet esnasında sağlık sorunlarını gidermek için ilaç kullanmakta herhangi bir ihlal görülmez. Burun spreyi gıda içermediği ve doyurma işlevi bulunmadığı için orucu bozan fiiller listesine girmez. Mideye kasten çekme gibi bir davranış olmadıkça oruç geçerliliğini korur. Hastalık veya nefes darlığı çeken kişiler bu yöntemle rahatlayarak ibadetlerini sürdürebilir. Diyanet’in verdiği fetvalar, bu konudaki tereddütleri ortadan kaldırır. Burun spreyi kullanılması halinde orucun bozulmadığı açıkça belirtilir. Dolayısıyla oruç sırasında spreyi kullanmak doğru bir yaklaşım olarak değerlendirilir. RAMAZANDA BURUN SPREYİ KULLANMAK ORUCU BOZAR MI? Ramazan ayında, imsak ile iftar arasında oruçluyken burun spreyi kullanmak orucu bozmaz. Bu soru özellikle Ramazan’da çok sık sorulur ve dinî merciler bu konuda “oruç bozulmaz” şeklinde cevap verir. Burun spreyi, yenilip içilmediği için oruç hükümlerine aykırı görülmez. İlacın burun içi dokularda emilmesi veya çok küçük bir miktarının genze gidip tükürülmesi oruç bütünlüğünü zedelemez. Diyanet de Ramazan özelinde yapılan açıklamalarda burun spreyi kullanımının sakıncalı olmadığını bildirir. Bu nedenle oruçlu halde nefes açıcı sprey kullanan kimse, iftar vaktine kadar ibadetine devam edebilir ve orucu geçerli kabul edilir. BURUN SPREYİ YÜZÜNDEN ORUÇ BOZULUR MU? Burun spreyi yüzünden oruç bozulmaz. Yalnızca ilaç sıkılmasıyla orucun ihlâl edildiği düşünülmez. Sprey mideye bir gıda göndermediği için beslenme kategorisine girmez. Küçük bir miktarı boğaza kaçsa bile bu, orucu bozacak düzeyde sayılmaz. Diyanet ve birçok dini kaynak, tedavi amaçlı kullanılan bu tür ilaçların oruçla çelişmediği görüşünü dile getirir. Dolayısıyla burun spreyi kullandığı için orucun bozulduğunu zannedip iftara kadar yeme içmeye başlamak hatalı olur. Oruç, normal şekilde devam ettirilmelidir. Bu durum, özellikle sağlık sorunları yaşayanlar için büyük kolaylık sağlar ve ibadetin kesintiye uğramasını engeller.
Diyanet fetvası, burun spreyi kullanmanın orucu bozmadığını belirtir. Din İşleri Yüksek Kurulu, burna ilaç damlatmanın veya sıkmanın yeme-içme kapsamında olmadığına hükmeder. Bu fetvanın dayanağı, spreyin besleyici bir işlevinin bulunmaması ve ilacın büyük çoğunluğunun burun mukozasında emilmesidir. Az bir kısmının genize akma ihtimali olsa dahi, bunun orucu bozacak miktarda olmadığı vurgulanır. Diyanet’in resmi metinlerinde, burun damlasının abdest sırasında ağızda kalan suya benzetildiği görülür. Kasıtsız yutulan ufak kalıntıların orucu etkilemeyeceği vurgulanır. Bu nedenle Diyanet, “burun spreyi orucu bozmaz” ifadesini kesin bir fetva olarak paylaşır. ORUÇLUYKEN BURUN SPREYİ KULLANIMI ORUCU ETKİLER Mİ? Oruçluyken burun spreyi kullanımı orucu olumsuz etkilemez. Tedavi amacıyla kullanılan ve gıda niteliği taşımayan ilaçların oruç bütünlüğünü bozmadığı kabul edilir. Bu nedenle ne sevap yönünden bir azalma olur ne de orucun geçerliliği ortadan kalkar. Sprey, mideye kasıtlı olarak sıvı çekme anlamına gelmez. Uygun kullanımda ilacın büyük bölümü burun içinde kalır. Çok küçük bir miktarın boğaza gitmesi bilinçli bir yutma olmadığı sürece oruçta sorun teşkil etmez. Oruçlu bir kişi sprey kullandığında ibadetine aynı şekilde devam edebilir. Bu yaklaşım, din otoritelerinin ortak görüşleriyle de pekiştirilir. TEDAVİ İÇİN BURUN SPREYİ KULLANMAK ORUCU BOZAR MI? Tedavi amacıyla burun spreyi kullanmak orucu bozmaz. İslam’da hastalık hâlinde tedaviyi engelleyen bir hüküm bulunmaz. Özellikle astım veya alerji gibi solunum yolu sorunları olanlar, ihtiyaç duyduklarında burun spreyi kullanabilir. Diyanet’in açıklamalarında, burun spreyi ile mideye giden ufak miktarın ihmal edilebilecek seviyede olduğu belirtilir. Bu durum yeme içme olarak değerlendirilmediği için oruç bütünlüğü korur. Kişinin sağlığını koruması ve ibadeti sürdürebilmesi için bu uygulamaya izin verilir. İlacın gıda yerine geçmemesi temel noktadır. Tedavide zorunluluk varsa oruç açısından endişeye kapılmadan burun spreyi kullanılabilir ve ibadet kesintisiz devam edebilir. BURUN SPREYİ KULLANMAK ORUCA ZARAR VERİR Mİ? Burun spreyi kullanmak oruca zarar vermez. Çünkü zarar, orucun bozulması veya sevabın eksilmesi anlamına gelir. Sprey, beslenme veya susuzluğu gidermek amacı taşımaz. Bu yüzden yeme içme eylemiyle karıştırılmaz. Orucun şartları incelendiğinde, buruna ilaç uygulamanın yasaklar listesinde yer almadığı görülür. Diyanet de bu konuda net bir tavır sergiler ve “burun damlası/spreyi orucu bozmaz” der. Sprey sonrası kişi daha rahat nefes alabilir, ibadetini sağlıklı biçimde devam ettirebilir. Önemli olan ilacın kasten yutulmamasıdır. Farkında olmadan boğaza giden küçük bir miktar bile orucun sıhhatine zarar vermez.
Oruçluyken burun spreyi kullanırken ilk olarak başı çok arkaya eğerek sıkmamak önerilir. Dik duruşta veya hafif eğik pozisyonda uygulamak ilacın burun içinde kalmasını sağlar. Sprey sıkıldıktan sonra boğazda ya da ağızda sıvı hissediliyorsa bu sıvıyı yutmadan tükürmek daha güvenli bulunur. Böylece kasıtlı olarak mideye madde çekme ihtimali ortadan kalkar. Doktorun verdiği doz ve kullanım sıklığına dikkat etmek de önemlidir. Sprey, yalnızca tedavi amaçlı kullanılmalıdır. Açlık veya susuzluğu gidermek niyetiyle kullanmak orucu bozabilir. Ancak normal kullanımda ve belirlenen kurallara uyulduğunda orucun bütünlüğü korunmuş olur. BURUN SPREYİ KULLANINCA ORUÇ BOZULUR MU? Burun spreyi kullanmak tek başına orucu bozmaz. Sıkıldıktan sonra ortaya çıkan küçük mikardaki sıvının kasten yutulması durumu hariç tutulur. Böyle bir kasti eylem, su içmekle benzer olarak orucu bozabilir. Fakat normal şartlarda spreyin ana kısmı burunda emildiği için bu risk son derece düşük kabul edilir. Diyanet, burun spreyi kullanımının orucu etkilemeyeceğini vurgular. Bu görüş, yüzyıllardır farklı fıkıh kaynaklarında da benzer şekilde açıklanır. Yeme-içme fiilleriyle ilgisi olmadığı için oruç kapsamında bir ihlal sayılmaz. Bu nedenle “Sprey kullandım, orucum bozuldu” düşüncesi yersizdir. Oruca kaldığı yerden devam edilir.Kaynak: diyanet.gov.tr