MİTHAT YURDAKUL / Ankara - Cari açığa karşı getirilen altın kotası, işlenmemiş altın ithalatını azaltırken, mücevher ithalatı patladı. Merkez Bankası yetkililerinin tespitlerine göre, kota uygulaması nedeniyle işlenmemiş altın ithalatı yarı yarıya azalarak 17 milyar doların altına inerken, mücevher ithalatı, 4 kat artarak 6.4 milyar doları aştı. Merkez Bankası’nın blog sayfasında yayımlanan yazıda, altın ithalatındaki artışın cari denge üzerindeki olumsuz etkisini azaltmak amacıyla 2023 yılında işlenmemiş altın ithalatına kota uygulanmaya başlandığı hatırlatılarak, “7 Ağustos 2023 tarihinden itibaren geçerli olan kota uygulaması ile işlenmemiş altın ithalatı hızlı bir şekilde geriledi. Ağustos 2023’te 12 aylık birikimli olarak 34 milyar dolar seviyesinde olan işlenmemiş altın ithalatı, 2024 yılı kasım ayı itibarıyla yarı yarıya azalarak 17 milyar doların altına kadar geriledi” denildi.
Buna karşın, tüketim malları içinde sınıflandırılan mücevherat ithalatında kota sonrası dönemde hızlı bir artışın dikkat çektiği vurgulanan yazıda, “12 aylık mücevherat ithalatı, kota uygulamasının başladığı 2023 yılı ağustos ayında 1.6 milyar dolar civarındayken, geçen yılın kasım ayı itibarıyla yaklaşık 4 kat artarak 6.4 milyar doları aştı. İşlenmemiş altın ve mücevherat ithalatının toplamı ise, aynı dönemde 35.5 milyar dolardan 23 milyar dolar seviyesine geriledi” ifadesi kullanıldı.
Oynaklık oluşturuyor
Tüketim malllarının ithalatında 2024 ocak-kasım döneminde bir önceki yıla göre yüzde 13.1 artış olduğu anımsatılan yazıda, “Bu artışın 9.2 yüzde puanlık kısmı mücevherat ürünlerinden kaynaklandı, diğer ürünlerin tüketim malı ithalatı artışına katkısı sadece 3.9 yüzde puan seviyesinde gerçekleşti” denildi.
Yazıda, mücevher ithalatında son dönemde gözlemlenen hareketlerin, özellikle bazı aylarda tüketim malı ithalatında yüksek artış ve oynaklığa neden olduğu ifade edilerek, “2024 yılının nisan ayında tüketim malları ithalatı yüzde 17 gibi yüksek bir oranda artarken mücevherat ürünleri dışlandığında yüzde 2 civarında bir gerileme olduğu görülüyor” ifadesi kullanıldı.
Benzer bir tablonun perakende satış hacimlerinde de yaşandığına dikkat çekilen yazıda, “Cirosunun büyük çoğunluğu altın ve altın ürünleri satışlarından oluşan ‘saat ve mücevher perakende ticareti’ alt sektöründeki gelişmeler, perakende satış hacim endeksinin seyrini etkiliyor” tespitinde bulunuldu.