Akran zorbalığı, bir çocuğun bir veya daha fazla akranı tarafından tekrar tekrar ve kasıtlı biçimde kötü muameleye maruz kaldığı bir istismar türüdür. Yıllar öncesinde pek bilinmeyen akran zorbalığı son dönemle hemen hemen her ebeveynin aşina olduğu ve önemsenmesi gereken bir konu haline geldi. Klinik Psikolog ve Psikoterapist Dr. Yasemin Meriç Kazdal, "Akran zorbalığı olağan bir akran çatışmasından çok daha fazlasıdır." diyerek akran zorbalığıyla ilgili merak edilenleri yazdı.
Yıllar öncesinde pek bilinmeyen akran zorbalığı son dönemle hemen hemen her ebeveynin aşina olduğu ve birçok ailenin kaotik bir şekilde yaşadığı bir durum haline geldi. Birçok yetişkin “biz de çocuktuk biz de kavga ederdik didişirdik ama şimdiki gibi bir kötülük yoktu arkadaşlarımızla aramızda” diye düşünüyor. Bunda çok da haksız değiller çünkü çocuklar ve gençler arasında yaşanan anlaşmazlıktan, küsmelerden, kavgalardan çok başka bir boyutta yaşanan düzenli bir zarar verme içeriyor zorbalık.Çocuğunuzun akran zorbalığına maruz kalıp kalmadığını ya da zorba olup olmadığını anlayabilmek için bazı kriterleri bilmek gerekiyor. Bir durumun akran zorbalığı olarak değerlendirilmesi için;Benzer yaşlarda olan kişiler arasında gerçekleşmelidirFiziksel, duygusal, maddi, sosyal ya da başka bir açıdan bir güç dengesizliği söz konusu olmalıdırKasıtlı olarak üzücü, zarar verici, küçük düşürücü, değersiz ya da yetersiz hissettiren, fiziksel duygusal mental ya da sosyal açıdan zarar veren yaklaşımlar olmalıdırBu zarar verici tutum ya da tutumların sürekliliğin olması gerekir Bu zorbalıklar yüz yüze de gerçekleşebilir, sanal ortamda mesajlarla ya da sosyal medya üzerinden de yaşanabilir.
Yirmi yıldır zorbalığa maruz kalan çocuk ve gençlerle yaptığım çalışmalarım bana şunu gösterdi ki bu kriterler bir yaklaşımın zorbalık olarak tanımlanması için ne kadar önemliyse, bunlara ya da bunlara benzer başka tutumlara maruz kalan çocukların yaşadıklarını durumu nasıl anlamlandırdıkları ve nasıl hissettikleri ortada bir zorbalık olup olmadığını tanımlamak için en önemli kriterlerden biridir. Akran zorbalığını dört ayrı başlık altında toplanabilir; fiziksel, sözel, sosyal ve siber zorbalık.
Fiziksel zorbalık: bir kişiyi düşürmek, itmek, çekmek, eşyasına zarar vermek ya da izinsiz el koymak gibi davranışlarSözel zorbalık: birisi ile alay etmek, isim takmak, fiziksel özelliği hakkında hoşlanmadığını bilerek dalga geçmek, dedikodu yapmak, iftira atmak gibi yaklaşımlarSosyal zorbalık: bir kişiyi gruptan dışlamak, diğer kişiler içinde onu utandırmak gibi yaklaşımşlarSiber zorbalık: İnternet aracılığı ile bir kişinin fotoğraf ve videosunu izinsiz yaymak, onun görsellerini kullanarak sahte hesap açmak gibi, sosyal medya üzerinden küçük düşürücü, aşağılayıcı tutumlar sergilemek gibi tutumlar
Akran zorbalığının bu üç tarafı da yetişkinlerin dikkat etmesi gereken ve asla “benim çocuğum yapmaz” ya da “benim çocuğum bunu yaşamaz” şeklinde düşünülmemesi gereken dinamikler içerir. Akran zorbalığın bu 3 bacağı da çocuğumuzun yaşayabileceği bir durumdur ve hiçbiri göz ardı edilmemelidir.
Bir yaşıtına düzenli olarak zorbalık yapan da buna maruz kalan da tüm bunlara şahitlik eden de sizin çocuğunuz olabilir. Her koşulda bu zorbalık resminin bir parçası olan çocuğun mutlaka destek alması gerekir. Bu destek aile üyeleri, öğretmen ve eğitmenler ve gerektiğinde uzmanlar tarafından verilmelidir. İçe kapanma Mutsuzluk Kaygı Akademik başarıda ani düşüşler Yemek yeme alışkanlıklarındaki belirgin değişiklikler İsteksizlik Öfke patlamaları Ağlamalar Uyku sorunları Tırnak yeme Ani şekilde değişen davranışlar Ebeveyn / öğretmen sezgileri
Bu belirtiler her zaman akran zorbalığının söz konusu olduğunu göstermese de bu ihtimali de düşündürmeli. Çocuğun yaşadığı duygusal iniş çıkışlar göz ardı edilmemeli. Ancak bu ya da benzeri belirtilerin ortaya çıkması çocuğun yaşadığı ve üstesinden gelemediği zorlayıcı bir durumun önemli sinyalleridir.