Adet (regl) kanamasının başlamasıyla birlikte oruç geçersiz hale gelir. İslam kaynaklarında bu durum doğal bir hal olarak görülür ve kadına sorumluluk yüklenmez.
ADET (REGL) ORUCU BOZAR MI? Kanama başladığı andan itibaren oruç bozulmuş sayılır. Bu kural, kişinin elinde olmayan bir sebebe dayandığı için ihlal veya günah olarak değerlendirilmez. Diyanet kaynaklarında da regl halinde tutulan orucun makbul olmadığı açıkça ifade edilir. Bu görüşe göre adetliyken oruç tutmaya çalışmak geçerli değildir. Daha sonra kaza edilerek eksik günlerin telafisi sağlanır. Bu yaklaşım, kadının beden sağlığını ve dinen belirlenmiş kuralları korumayı amaçlar. Sonuç olarak, regl halinde oruç bozulur ve o günkü oruç geçerli sayılmaz. ADET (REGL) DÖNEMİNDE ORUÇ TUTULUR MU? Adet dönemindeki bir kadının oruç tutması dinen uygun bulunmaz. İslam alimleri, adet süresince kanaması olan kişinin oruç ibadetini yerine getirmesinin mümkün olmadığını belirtir. Bu dönemde tutulan oruçların geçerli sayılmayacağı ve boşa zahmet edileceği ifade edilir. Diyanet’e göre de adet veya lohusalık hali yaşayanlar, bu süre zarfında namaz ve oruç gibi ibadetlerden muaftır. Kadının ihtiyacı olan istirahat ve bedensel süreçlere uyum sağlaması için dinen bu kolaylık tanınır. Bu süreç bitince oruca kaldığı yerden devam edilir. Eksik kalan günler ise sonradan kaza edilir. Böylece ibadet bütünlüğü korunmuş olur. ORUÇLUYKEN ADET (REGL) OLMAK ORUCU BOZAR MI? Oruçlu olan bir kadının gün içinde adet görmeye başlamasıyla orucu bozulur. Kural gereği, gün ortasında bile regl kanaması meydana gelse o günkü oruç geçersiz hale gelir. Diyanet’e ait fetvalarda da “Oruca niyetlenen bir kadın gün içinde adet görürse o andan itibaren oruç bozulur” denir. Bu durumda oruca devam etmek mümkün olmaz ve kalan sürede oruç tutma zorunluluğu kalkar. Kadın, rahatsızlık yaşamaması adına yeme içme ihtiyacını karşılayabilir. Daha sonra, bu günü kaza orucu şeklinde telafi etmesi gerekir. Böylelikle oruç borcu manevi bakımdan eksiksiz tamamlanmış sayılır.
Adet kanaması başladığında oruca devam edilmez. Kanama fark edildiği andan itibaren o günkü oruç hükmen bozulmuş sayılır ve sürdürmek dinen geçerli olmaz. Diyanet, regl halindeki kişinin oruçlu gibi davranmasını uygun bulmaz. Bu dönemde bedeni zorlamanın bir anlamı olmadığı vurgulanır. Çünkü artık oruç bozulmuştur ve ibadet yükümlülüğü kalmamıştır. İslam kaynaklarında, ibadetin temel esaslarından biri olan “temizlik” bu dönemde sağlanamadığı için orucun şartları yerine gelmez. Adet süresi bittiğinde ve kişi gusül abdesti aldıktan sonra normal şekilde oruca yeniden niyetlenebilir. Sonradan kaza ederek eksik kalan günler tamamlanır. ADET (REGL) İKEN ORUÇ TUTMAK GÜNAH MI? Adet döneminde oruç tutmaya çalışmak dinen yasaklanmıştır. Bu nedenle kanama devam ettiği sürece oruç tutulması geçerli olmaz ve haram olarak görülür. “Haram” ifadesi, din tarafından kesin olarak yasaklanmış anlamını taşır. Bu yasak, kadının elinde olmayan fizyolojik bir sürece dayanır. İslam alimleri, adetli iken oruç tutmanın hem sağlık hem de ibadet şartları açısından uygun bulunmadığını vurgular. Diyanet’in açıklamalarına göre de bu durum net biçimde ifade edilir. Adet döneminde tutulmaması gereken oruç, daha sonra kaza edilerek yerine getirilir. Böylece ibadetin eksik kalması önlenir ve günah işlenmemiş olur. ADET (REGL) İKEN TUTULAN ORUÇ GEÇERLİ Mİ? Adet halindeyken tutulan oruç geçerli sayılmaz. Kanama olduğu dönemde oruç şartları yerine gelmediği için bu süre içinde oruç tutmak isteyen kişinin ibadeti makbul görülmez. Diyanet’e göre, özel halde tutulan oruçlar sahih değildir ve sonradan mutlaka kaza edilmesi gerekir. İslam geleneğinde Hz. Âişe’nin bu konudaki rivayetleri, peygamber döneminden beri kadınların adetli hallerinde oruç tutmayıp daha sonra kaza ettiklerini gösterir. Bu yaklaşım, dinin kolaylaştırıcı yapısını yansıtır. Adetli iken oruç tutmak yerine vücuda gerekli ihtimamı göstermek ve daha sonra eksik günleri telafi etmek esas kabul edilir. ADET (REGL) LEKESİ ORUCU BOZAR MI? Adet dönemi öncesinde veya tam başlangıç sırasında görülen kahverengi lekeler, genelde adet kanamasının habercisi sayılır. Bu lekelenme, gerçek adet başlangıcı kabul edilirse orucu bozar. Çünkü o an itibarıyla regl dönemi devreye girmiş olur. Ancak bu leke, adet dışı bir akıntıysa orucu bozmaz. Diyanet kaynaklarında, lekelenmenin gerçekten adetle bağlantılı olup olmadığına dikkat çekilir. Eğer düzenli bir regl yaklaşımı söz konusuysa ve kahverengi akıntı genelde adet başlangıcı olarak yaşanıyorsa, oruç bozulmuş kabul edilir. Bu durumda oruç geçersiz olur ve eksik gün daha sonra kaza orucuyla telafi edilir.
Adet öncesi kahverengi akıntının orucu bozup bozmayacağı, bunun gerçek adet kanaması olup olmadığına bağlıdır. Eğer bu akıntı adet başlangıcı olarak değerlendirilirse oruç bozulur. Çoğu kadında bu kahverengi leke kısa süre sonra açıkça adet kanına dönüşür. Bu nedenle İslam fıkhında, adet öncesi kahverengi lekelenme genellikle adet sayılır. Diyanet’in genel kuralına göre, bu kanama işareti görüldüğünde oruç bozulmuş kabul edilir. Ancak bazen hormonal kaynaklı lekelenmeler gerçek regl olmayabilir. Doktor tarafından bunun adet sayılmadığı anlaşılırsa oruç bozulmaz. Yine de çoğu durumda kahverengi akıntı adet başlangıcı olarak kabul edilir. ADET (REGL) BİTTİKTEN SONRA GELEN LEKE ORUCU BOZAR MI? Adet bittikten sonra gelen kahverengi veya sarımtırak lekeler genellikle orucu bozmaz. İslam kaynaklarında, adet tamamlandıktan sonra görülen hafif lekelenmelerin adet hükmünde olmadığı vurgulanır. Diyanet de “temizlik” kabul edildikten sonra kalan ufak tefek lekelerin ibadete engel olmadığını belirtir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken, adet süresinin gerçekten bitip bitmediğidir. Eğer regl süresi sona erdiği kesinleşmişse ve birkaç leke daha görülüyorsa oruç bozulmaz. Fakat on güne kadar devam eden yoğun kanama adet kapsamında değerlendirilebilir. Bu konuda belirleyici olan, kanamanın tamamen kesildiğinin anlaşılmasıdır. Sonrası gelen lekeler orucu bozmaz. ADET (REGL) KAÇ GÜN ORUÇ TUTULMAZ? Her kadının adet dönemi farklı uzunlukta olabilir. Kimi 5 gün, kimi 7 gün, kimi ise 10 güne kadar kanama yaşayabilir. İslam fıkhında adet için üst sınır genellikle 10 gün olarak kabul edilir. Bu süre zarfında oruç tutmak dini olarak geçerli sayılmaz. Adet bittiğinde oruç yükümlülüğü yeniden başlar. Ramazan ayı içinde kaç gün adet görülürse, o günlerde oruç tutulmaz ve bu günler daha sonra kaza edilir. Böylece kadın bedeninin doğal işleyişine uyum sağlanır ve dinin emirleri de yerine getirilir. Adet süresi tamamen bitince normal şekilde oruca devam edilebilir. ADET (REGL) NEDENİYLE TUTULAMAYAN ORUÇLAR KAZA GEREKİR Mİ? Adet sebebiyle tutulamayan oruçların kaza edilmesi gerekir. İslam’da bu durum açıkça belirtilmiştir. Diyanet’in de vurguladığı gibi, özel günlerde tutulamayan oruçlar borç olarak kalır ve sonradan telafi edilmesi şarttır. Namaz ibadetinde ise kaza yükümlülüğü bulunmaz, ancak oruçta durum farklıdır. Ramazan’dan sonra müsait bir zamanda, tutulamayan gün sayısı kadar kaza orucu tutmak gerekir. Bu pratik, Hz. Âişe’nin rivayetlerinden beri uygulanır. Kadın, regl dönemlerinde oruç tutmayarak dinin emrine uymuş olur, sonrasında da bu günleri eksiksiz tamamlayarak borcunu öder. Böylece oruç ibadeti tam bir bütünlük içinde ifa edilmiş olur.
Adet döneminde tutulamayan oruçlar için fidye ödenmez. Fidye, yaşlılık veya kronik hastalık gibi oruç tutmaya kalıcı engel durumlarda uygulanır. Sağlıklı bir kadının adet dışında oruç tutmasına engel yoktur, bu yüzden kaza oruçlarını yerine getirebilir. İslam alimleri, adet kaynaklı oruç eksiklerinin mutlaka fiilen telafi edilmesi gerektiğini belirtir. Diyanet, “fidyeyle bu sorumluluğun yerine getirilemeyeceğini” vurgular. Çünkü kadın belirli bir süre sonra oruç tutabilecek duruma döner. Böylece, dinen oruç borcu bizzat yerine getirilir. Bu uygulama, farz orucun telafisinde en doğru yol olarak kabul görür. ADET (REGL) GECİKTİRİCİ İLE ORUÇ TUTMAK CAİZ Mİ? Adet geciktirici ilaç kullanarak oruç tutmak dinen caiz görülür. Kanama olmadığı sürece oruç geçerli sayılır. Diyanet, sağlık açısından sakınca bulunmadığı takdirde bu uygulamaya izin verir. Çünkü oruç sırasında adet kanaması gerçekleşmezse, ibadet de bozulmamış olur. Ancak yine de uzman hekim görüşü almak önerilir. Adet kanaması doğal bir süreç olduğundan, vücudu gereksiz ilaç yüküne maruz bırakmanın sakıncaları gündeme gelebilir. Bu yüzden ilaç kullanımının sadece sağlık elverişli ise ve gerekli görülüyorsa tercih edilmesi önerilir. Kanama başlarsa her halükârda oruç bozulur. Bu nedenle geciktirici kullanımı da tam bir garanti sağlamaz. ADET (REGL) KANAMASI İMSAKTEN SONRA BİTERSE O GÜN ORUÇ TUTULUR MU? Kanama imsak vakti girildiğinde hala devam ediyorsa, o gün oruç tutulmuş sayılmaz. Sahurda da adetli olan kişi, temizlenmeden oruca niyet edemez. Öğleden sonra kanama dursa bile oruç yükümlülüğü o gün için geçerli değildir. İslam fıkhına göre, oruç imsak vaktinde başlar ve temiz olunması gerekir. Diyanet fetvalarında, imsak girildiği anda adet bitmemişse oruç farz olmaz. Günün ilerleyen saatinde kanama dursa bile o gün oruçlu sayılmak mümkün değildir. Kişi, normal şekilde yeme içme ihtiyacını karşılayabilir. Bu günün kazası daha sonra yapılır ve oruç borcu yerine getirilir. ADET (REGL) KANAMASI İMSAKTEN ÖNCE BİTERSE ORUÇ TUTULUR MU? Eğer regl kanaması imsak vaktinden önce biterse o gün oruç tutulur. Temizlik vakti imsak öncesinde gerçekleştiyse oruca niyet etmek mümkündür. Gusül abdesti, imsak saatinden sonra alınsa bile kanamanın bittiği kesin ise oruç geçerli kabul edilir. İslam geleneğinde, sabah ezanı okunmadan hemen önce temizlik tamamlanırsa o gün orucu bozmaya neden olacak bir durum kalmamış olur. Diyanet kaynaklarında, “önemli olan kanamanın kesilmiş olmasıdır” şeklinde açıklama bulunur. Gusül işlemine sahur sonrası vakit yetmezse bile sorun teşkil etmez. Temizlik kesin ise kişi o günkü orucu tutabilir ve ibadetini yerine getirmiş olur.
Adet sebebiyle bozulan oruç için kefaret gerekmez. Kefaret, Ramazan orucunu kasten ve geçerli bir mazeret olmaksızın bozma durumunda gereklidir. Kadının adet görmesi ise doğal bir durum olduğu için mazeret sayılır. Bu nedenle sadece kaza orucu tutmak yeterlidir. Diyanet, adet halinde oruç tutulamayacağını açıkça belirttiğinden ve bunda kadının bir kusuru bulunmadığından, kefaret cezası öngörmez. İslam fıkhında, “doğal sebeple bozulan oruçlar” arasında adet ilk sırada yer alır. Bu yüzden dinen sadece kaza gerekir, 60 günlük kefaret orucu uygulanmaz. Bu şekilde oruç borcu tamamlanmış olur. ADET (REGL) NEDENİYLE TUTULMAYAN ORUÇLAR NE ZAMAN KAZA EDİLMELİ? Adet nedeniyle tutulmayan oruçlar, imkan bulunduğunda en kısa sürede kaza edilmelidir. Belli bir son tarih olmasa da genelde bir sonraki Ramazan gelmeden borçların tamamlanması tavsiye edilir. Hz. Âişe’nin örneğinde de olduğu gibi, pek çok kişi Ramazan sonrası, günlerin kısaldığı veya sağlık açısından daha uygun koşulların olduğu dönemlerde eksik günlerini tamamlar. Bu şekilde borcun uzatılmaması önerilir. İbadetin vaktinde yerine getirilmesi önemlidir, ancak her şeyden önce sağlık ve elverişli koşullar dikkate alınır. Böylece düzenli bir şekilde tutulamayan oruçlar kaza edilerek manevi sorumluluk tamamlanmış olur. ADET (REGL) VE LOHUSALIK DÖNEMİNDE ORUÇ TUTULUR MU? Adet ve lohusalık (nifas) dönemlerinde oruç tutulmaz. Doğum yapan kadının belirli süre kanaması devam eder ve bu süreç de tıpkı adet gibi oruca engel sayılır. Diyanet’in fetvalarında hem adet hem lohusalık halindeki kadının ibadetlerden muaf olduğu vurgulanır. Bu, kadın için dini bir kolaylık ve zorlayıcı durumların önüne geçmek adına getirilmiş bir hükümdür. Lohusalık genelde 40 güne kadar sürebilir, bu süre içinde de oruç tutulmaz. Kanama bittiğinde kişi gusül alarak oruca tekrar başlayabilir. Böylece gereken kaza oruçları da sağlık ve zaman elverdiğinde tamamlanır.
Adet başlayınca oruç bozulduğu için gün içinde yemek yenebilir. Diyanet, orucun zaten geçersiz olduğu bir durumda aç kalmaya devam etmenin gerekli olmadığını açıklar. Bu dönemde, bedeni ihtiyaçları karşılarken toplumda oruç tutan kişilere saygı göstermek de tavsiye edilir. Kadın, kendini çok zorlamadan bu muafiyetten yararlanabilir. Kimseye gösteriş yapmadan gizlice yemek yemesi uygun görülür. O günkü oruç zaten bozulduğundan, beslenme ibadet açısından sakınca taşımaz. Daha sonra, regl dönemi bitince eksik kalan oruçlar kaza edilir. Böylelikle ibadet borcu da gerektiği gibi yerine getirilmiş olur. ADET (REGL) BİTTİĞİNDE GUSÜL ALMADAN ORUÇ TUTULUR MU? Adet süresi bittiğinde, kanama kesilmişse ve imsak vakti henüz girmemişse oruç tutmak mümkündür. Kişi, imsak girdiğinde gusül almaya fırsat bulamasa bile temiz olduğundan eminse oruca niyet edebilir. Diyanet’e göre, gusül abdesti almadan oruca başlamak orucu geçersiz kılmaz. Önemli olan, adet kanının tamamen durduğundan emin olmaktır. Bu durum, cünüp halde sabahlayan bir kişinin orucu geçerli olduğu örneğine benzetilir. Gusül, imsak sonrası alınabilir ve bu süreçte oruç zarar görmez. Böylece ibadet aksatılmamış olur ve temizlenme işlemi de gün içinde gerçekleştiğinde oruç geçerli şekilde devam eder.